Gemeente en sector trekken samen op bij verduurzamen glastuinbouw

‘Gemeente Zaltbommel trekt samen op met de glastuinbouwsector bij verduurzaming op energiegebied omdat we daarmee werken aan maatschappelijke opgaven. Een voorbeeld. Het benutten van geothermie ofwel aardwarmte om woningen van inwoners van Zaltbommel te verwarmen, is ondenkbaar zonder de glastuinbouwsector.’ Aan het woord is Willem Posthouwer. Hij is wethouder duurzaamheid bij gemeente Zaltbommel en ook bestuurslid van het Glastuinbouwpact Bommelerwaard & Tielerwaard.

Bijna drie jaar geleden sloten de gemeente, de glastuinbouwsector, Rabobank Altena-Bommelerwaard en de Veiling Zaltbommel de zogenoemde Deal voor Duurzaamheid. Met wethouder Posthouwer en ondernemer Rochus van Tuijl, tevens voorzitter Klankbordgroep Energie Glastuinbouwpact Bommelerwaard & Tielerwaard, bespreken we de voortgang. Posthouwer: ‘De deal is een uiting van het gemeenschappelijke belang van gemeente en glastuinbouw om de sector gezond over te kunnen laten gaan naar een volgende generatie. We hebben opgeschreven dat de glastuinbouw in 2040 volledig Klimaat-neutraal werkt. Hoe ga je dat in de praktijk voor elkaar krijgen? Klimaat-neutraal betekent onder meer dat glastuinbouwbedrijven hun WKK’s vervangen door alternatieven. Dat is een flinke uitdaging omdat de bedrijven met hun WKK’s zowel CO2 als warmte en elektriciteit produceren. Voor alle drie categorieën zal er vervanging moeten komen.’

Rochus van Tuijl vertelt dat  ondernemers, zowel individueel als gezamenlijk, werken aan energieverduurzaming. ‘Knelpunten dragen we aan bij de gemeente, en we overleggen of we daar gezamenlijk wat mee kunnen doen. Een voorbeeld is de verzwaring van het elektriciteitsnet in ons gebied waar netbeheerder Liander momenteel aan werkt; onder meer omdat we als glastuinbouw jaren geleden al in kaart hebben gebracht hoe onze elektriciteitsbehoefte gaat toenemen. Gemeente Zaltbommel heeft de praktische uitvoering gefaciliteerd, onder meer bij de vergunningverlening. Momenteel zijn er plannen in de maak voor aanleg van een CO2-distributienetwerk. We verwachten dat ook hierbij de gemeente haar schouders eronder zet.’

Posthouwer wijst op de verantwoording die rust op de schouders van de ondernemers in de glastuinbouwsector om te verduurzamen. ‘Duurzaam werken is onderdeel van de license to produce. Dus we mogen inspanningen op dit vlak verwachten van ondernemers.’

Van Tuijl wijst er op dat glastuinbouwondernemers bepaald niet stil zitten. ‘Net waren hier in de kas de lampen aan. Niet omdat we extra licht nodig hadden, maar omdat we daarmee bijdragen aan balans binnen het elektriciteitsnet. Doordat er vanuit verschillende bronnen, zon, wind en fossiel, elektriciteit aan het net wordt geleverd, groeit de uitdaging om het netwerk in balans te houden. Momenteel dragen glastuinbouwbedrijven daar met onder meer hun WKK’s, volop aan bij.’

Warmte
Glastuinbouw en gemeente zien ook op het gebied van warmte goede kansen om samen profijt te hebben. ‘Bij woningen bestaat de energievraag voor twee derde uit de warmtebehoefte. En als je dan weet dat glastuinbouwbedrijven voor een redelijke prijs warmte kunnen leveren, ga je met andere ogen naar kassen kijken’, glimlacht Posthouwer.

Een bron van warmte kan de eerder genoemde geothermie zijn. Aardwarmte alleen benutten voor de warmtevoorziening van woonwijken is financieel niet interessant. Dat kan het wel worden als je de warmtevoorziening van glastuinbouwbedrijven combineert met warmtenetten voor woningen. ‘Glastuinbouwbedrijven zorgen voor een flinke basis-afname van warmte. En dat maakt het haalbaar om ook een warmtenet voor woningen en kantoren vast te knopen aan zo’n aardwarmtebron’, aldus Posthouwer.

Van Tuijl noemt het positief dat gemeente Zaltbommel zelf de regie wil nemen bij het ontwikkelen en aanleggen van warmtenetten om een effectieve distributie van warmte binnen de gemeente mogelijk te maken. ‘Dat de plaatselijke overheid het netbeheer voor haar rekening wil nemen, vinden we een goede keuze. Daarmee voorkomen we afhankelijkheid van grote partijen’, zegt Van Tuijl.
Hij verwacht dat de komende jaren ook de kassen zelf zich kunnen ontpoppen tot een bron van warmte. ‘Er zijn relatief veel periodes met een warmteoverschot binnen veel glastuinbouwbedrijven. De uitdaging is het vinden van bruikbare mogelijkheden te vinden om die warmte tijdelijk op te slaan.’

Wethouder Posthouwer en glastuinbouwondernemer Van Tuijl constateren dat de energieverduurzaming van de glastuinbouw in de Bommelerwaard behoorlijk op stoom komt. Van Tuijl: ‘Eigenlijk gaat het sneller dan we in 2019 nog dachten.’